Obecne zabudowania są trzecią z kolei siedzibą franciszkanów w Śremie po Starym Mieście i Żabikowie. Klasztor powstał na Ostrówku, dzielnicy oddzielonej Czarnym Strumieniem (dzisiaj ulica Dutkiewicza) od zabudowań rynku. Zespół barokowych budowli (XVII/XVIII w.) składa się z kościoła pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny i dawnego klasztoru Franciszkanów. Kościół jest budowlą trójnawową z węższym i starszym prezbiterium. Sklepienie kolebkowe z lunetami zdobione późnorenesansową sztukaterią przykrywa prezbiterium, w nawie zastosowano sklepienie żaglaste.
Wyposażenie kościoła pochodzi głównie z baroku i rokoka. W ołtarzu głównym zachował się obraz "Adoracji Matki Boskiej z Dzieciątkiem przez dwóch Franciszkanów" oraz rokokowe stalle w prezbiterium z XVIII w.
W nawie znajduje się ambona w kształcie łodzi Piotrowej z rozpiętym żaglem, o cechach ludowych z 1817 r. Na zewnętrznej ścianie przy wejściu wisi tablica upamiętniająca ks. Antoniego Rzadkiego, zamordowanego w 1939 r., kierownika konwiktu arcybiskupiego mieszczącego się w klasztorze.
Zabudowania klasztorne, nieco późniejsze od kościoła, złożone są z trzech skrzydeł tworzących kwadratowy wirydarz przylegający do kościoła. Przy wejściu do krużganków klasztornych znajduje się niewielka tablica z czarnego marmuru poświęcona ojcu Hieronimowi Gruszeckiemu z 1754 r. Miejscowa legenda wiąże ją z popularnym podaniem o zamurowanym zakonniku. Inna z legend mówi o podziemnym tunelu prowadzącym pod Wartą i łączącym klasztor na Ostrówku ze starą, pierwszą siedzibą zakonu tzw. Klasztorkiem na Starym Mieście. Na otaczającym klasztor murze znajdują się barokowe figury św. Franciszka i św. Antoniego.
Za klasztorem przy ul. Franciszkańskiej widoczny jest klasycystyczny budynek dawnych koszar landwery z 1859 r. /obecnie gmach sądu/ oraz zabudowa starej gazowni i wodociągów umiejscowione na tzw. Wolnicy.
